ΕΝΣ ΙΤΑΛΟΣ ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΟΣ ΓΡΑΦΕΙ..

ΕΝΣ ΙΤΑΛΟΣ ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΟΣ ΓΡΑΦΕΙ..

 

  ΤΑ   ΧΡΟΝΙΑ   ΤΗΣ  ΚΑΤΟΧΗΣ
 

O Υπολοχαγός Tζιοβάνι Ουμπόλντι .
 
Ο Υπολοχαγός Ο υ μ π ό λ ν τ ι Τ ζ ι ο β ά ν ι , 76 χρονών σήμερα ( αναφέρεται στο 1982 ) , από το Κόμο της Β. Ιταλίας ( κοντά στα Ελβετικά σύνορα ) καθηγητής Φυσικομαθηματικός , το επάγγελμα , πατέρας πέντα παιδιών , όλων επιστημόνων , υπηρέτησε την κατοχή στο Λιδωρίκι από 31/3 μέχρι 19/6/43 . Όπως γράφει και στο ημερολόγιό του οι μέρες εκείνες θα του μείνουν αξέχαστες , αλλά είναι και γιά μας ενδιαφέρον και πολύ χρήσιμο να δούμε πως σκέπτονταν ορισμένοι απ' τους κατακτητές μας , αλλά και οι ντόπιο εκείνο τον καιρό .
Τις σημειώσεις του ο Ουμπόλντι τις έστειλε στον Αλέκο Κωστάκη , με τον οποίο γνωριζόταν απ' την Κατοχή ( σε πολλά σημεία μάλιστα τον αναφέρει Αλεσσάντρο ) , και στον οποίον ανήκει η μετάφραση και ο σχολιασμός τους .
Γράφει λοιπόν ο Ουμπόλντι :
5-2-43 : Φτάνω στην Αθήνα . Πάω να δω τον Παρθενώνα . Ένα μαρμάρινο βουνό , τέλεια αρχιτεκτονική , αίσθηση μεγαλοπρέπειας . Πως τα κατάφεραν να λαξέψουν και να συναρμολογήσουν αυτές τις τεράστιες κολόνες κι' αυτές τις μαρμάρινες πλάκες !! Σίγουρα οι αρχαίοι Έλληνες ξεπερνούν στην τέχνη και τον πολιτισμό , κατά τη διάρκεια των αιώνων , τους άλλους λαούς . Τρομερή πολυκοσμία στην πόλη και αφάνταστος σαματάς . Λες και βρίσκεσαι στη Νάπολη . Πουλάνε ψωμί μαύρο , κακοψημένο και " ΒΟΒΟΤΑ " ( ψωμί από καλαμπόκι ) , λάδι , κρέας αρνίσιο . Σημειώνα μερικές τιμές : 2000 δραχμές γιά ένα γεύμα ( σχεδόν τίποτε , αλλ' αυτός που πληρώνει είναι ο Ελληνικός λαός ) . Μου προσφέρουν 200 δραχμές γιά μιά λιρέτα . Η δραχμή κάθε μέρα πέφτει.
6-2-43 : Επίσκεψη στην αγορά . Πήγαινε - έλα συνέχεια του κόσμου . Υπάρχουν απ' όλα . Ρούχα , παπούτσια , παλιά αντικείμενα , ό,τι φαντασθείς . Έλληνες , γεννημένοι έμποροι . Άν σου ζητήσουν 500 δραχμές γιά κάτι , το μάξιμουμ που πρέπει να τους δώσεις είναι...200 . Ο λαός βλέπει εμάς τους Ιταλούς καλύτερα απ' ό,τι τους Γερμανούς , που τους μισεί . Τιμές : ρύζι 12.000 η οκά , ( 1280 γραμ. ) ψωμί 6.000 , βούτυρο 10.000, λάδι 6.500 , ένα γλυκό από 200 - 1200 δραχμές , κι' όλα νοθευμένα .
8-2-43 : Έγερση στις 4,45 , αναχώρηση με φορτηγό . Δυό πολυβολητές στα πλευρά . Φοβούνται ενέδρα από τους " ANDARTES " , όπως λένε τους Έλληνες παρτιζάνους . Όλοι κομμουνισταί , τους διοικεί ο Ζέρβας !! ( προφανώς κάνει..λάθος ) . Αγοράζω μιά μπουκάλα κρασί , αλλά έχει ρετσίνα και δεν μπορώ να το πιώ , γιτί είμαι ασυνήθιστος .
9-2-43 : Άμφισσα . Αέρας παγωμένος το πρωί , μα ωραίο θέαμα οι ανθισμένες μυγδαλιές . Η Άμφισσα όμορφη πόλη , μ' ένα κάστρο σαν κορώνα της , χτισμένο απ' τους Ενετούς ( σημ : το κάστρο είναι αρχαίο κι' αργότερα πρόσθεσαν οι Φράγκοι κι όχι οι Βενετσάνοι ) . Προς το νότο , και κατά μήκος του δρόμου προς την Ιτέα , εκτείνεται μιά ασύλληπτης ομορφιάς θάλασσα από ελιές . Ο κόσμος είναι πολύ ήσυχος . Έχω τη Διοίκηση του ΙΙΙ Λόχου . Οι φαντάροι τα πάνε καλά με τον κόσμο κι' οι εμπορικές τους σχέσεις άριστες . Αχώνευτοι οι Γερμανοί .
15-2-43 : Μιά δασκάλα βρέθηκε το πρωί κρεμασμένη απ' τους " ANDARTES " σε μιά ελιά του ελαιώνα . Ταράχτηκαν όλοι . Τη φουκαριάρα !
16-2-43 . Κάνω αναγνώριση στη Δεσφίνα . Στο γιατρό BRUNI ( Mπρούνι ) ήρθαν πολλοί χωρικοί γιά να τους εξετάσει . Λένε πως ο " JATROS " ( γιατρός ) , ο δικός τους δηλαδή , " δεν ξέρει πολλά ". Οι γυναίκες - όλες στα μαύρα - κάθονται στα πεζούλια των δρόμων και γνέθουν βαμπάκι και μαλλί .
Μιλώ με το δάσκαλο του χωριού που ξέρει και λίγα Γαλλικά . Μου μιλάει γιά πολλή φτώχεια . Μας προσφέρουν κρασί και καφέ ( ακηθινό καφέ ) . Ζεστασιά κι' άνοιγμα καρδιών . Δίνω διαταγή : " αλλοίμονο σ' όποιον φαντάρο κλέψει έστω και μιά ελιά ". Ο κόσμος φοβόταν μήπως και κάψουμε το χωριό .
20-2-43 . Αναγνώριση K.KISSIADE και Πεντεόρια ( σημ: προφανώς αναφέρεται στην Κ.Κίσελη , γιατί δεν υπάρχει άλλο χωριό που να μοιάζει το όνομά του ) . Σ' αυτά τα μέρη ο κόσμος μας κοιτάζει ψυχρά , αλλά όχι με μίσος . Άνθρωποι του μόχθου με φτώχεια πολλή . Μάτια σαν νάλεγαν : Τι γυρεύετε εδώ σε τούτη την ξεραίλα ; Τι νομίσατε πως θα βρίσκατε ; Από τα παιδάκια που με πλησιάζουν : " Καπετάνιο , κινίνο , κινίνο , κινίνο ! ". Ήθελαν κουφέτα κινίνου , γιατί εδώ έχει πολλή ελονοσία . " Δεν έχω απάνω μου παιδιά ", απαντώ στα ξυπόλυτα αγόρια και μελαγχολώ , γιατί το μυαλό μου γυρίζει στα δικά μου παιδιά , που , τουλάχιστον , είχαν παπούτσια ! Ήθελα όμως νάχα εδώ τους μαθητές μου , να δούνε παιδιά του Σχολείου με γυμνά ματωμένα πόδια ! ( σημ : Ο Ουμπόλντι ζούσε στη Β.Ιταλία , και φαίνεται δεν γνώριζε τη ζωή της Ν.Ιταλίας , στην Καλαβρία και τη Σικελία ). Εντύπωση τρομαχτική , πετάξαμε ένα άδειο δοχείο , σαν άχρηστο . Τρεις χωρικοί παραλίγο να σκοτωθούν γιά την κατοχή του . Καταραμένος νά 'ναι ο πόλεμος .
Στην KISSIADE ( είπαμε ίσως Κίσσελη η Άγιοι Πάντες ) κοιμάμαι με τον ιπποκόμο μου στο σπίτι ενός χωρικού . Η οικογένειά του είναι ευχαριστημένη που θα φιλοξενήσει έναν αξιωματικό , γιατί έτσι αισθάνεται πιό ασφαλής και προστατευμένη από ενδεχόμενες βαρβαρότητες των στρατιωτών . Χώρισαν τό δωμάτιο μ' ένα παραπέτασμα . Κατά τη 1 πετάχτηκα από τα ξεφωνητά μιάς γυναίκας . Πίσω απ' το χώρισμα είχαμε...μαιευτήριο ! Γεννήθηκε ένα αγοράκι . Ο πατέρας , ευτυχισμένος , μου ζήτησε τ' όνομά μου να το δώσει στο νεογέννητο ! Στο Γαλαξείδι , γεύμα στο σπίτι του προέδρου , μαζί μας κι' ένας αξιωματικός του Εμπορικού Ναυτικού , που μιλούσε πολύ καλά τα Ιταλικά . Πολλή ευγένεια και τελείως διάφορη εικόνα από την ως τώρα .
22-2-43 . Με τους Ντονάτι και Γκαλάντι φεύγω στο Μεσολόγγι γιά εκπαίδευση στα χημικά όπλα . Περνώ από το Λιδωρίκι κι' από δρόμους αδιάβατους και κλειστούς , πάνω σ' απόκρημνα βουνά . Σταθμός στην καταπλκκτική Ναύπακτο . Εξαιρετική καθαριότητα στο επιταγμένο ξενοδοχείο " Βρετανία " , σ' αντίθεση με τα Αθηναικά , όπου είδα γιά πρώτη φορά κοριούς . Παρακολούθησα την κηδεία μιάς κοπέλας που πέθανε από ελονοσία . Η σορός ήταν πάνω σ' ένα ανοιχτό φέρετρο . Εντυπωσιάστηκα . ( Στην Ιταλία αυτό απαγορεύεται ) . Το προσωπικοό του ξενοδοχείου ευγενικό , αλλά συγκρατημένο . Γι' αυτούς - δυστυχώς - είμαστε κατακτητές , κι' έχουν δίκιο .
23-3-43 . Φοβόμαστε εξέγερση του πληθυσμού , γιατί , ανατρέχοντας το καλεντάρι θα δει κανείς ότι τέτοιο καιρό το 1821 ο αρχιμανδρίτης της Πάτρας ( εννοεί τον Π.Πατρών Γερμανό ) ξεσήκωσε τους Έλληνες εναντίον των Τούρκων . Το πρωί έγινε σεισμός κι' οι τοίχοι ταρακουνήθηκαν .
27-3-43 : Από μιά γυναίκα αγοράζω στην Άμφισσα 6 οκάδες παρθένο λάδι ( χρώμα πράσινο , πυκνόρευστο σα βούτυρο , βγαλμένο με τον παλιό τρόπο στη μυλόπετρα ) προς 5.000 δρχ. την οκά . Στην Αθήνα έφτασε 8-10.000 , κι' η λιρέτα 800 δρχ !
   31-3-43 : Στις τρεις το απόγευμα μ' ένα σαραβαλιασμένο φορτηγό φτάνω στο Λιδωρίκι . Το βρίσκω καλύτερο από την Άμφισσα , γιατί αγαπώ τα βουνά , σαν κάτοικος των Άλπεων , ποί 'μαι κιέγώ . Ωραία βουνά και θέα .
    1-4-43 : Ταχτοποιήθηκα σ' ένα σπίτι , δίπλα σε μιά βρύση μ' ένα χιλιόχρονο πλάτανο . ( σημ: εννοεί του Κοτλιά το σπίτι ). Επίσκεψη στους Μαλακάρνε και Πιτσιέντι , ( σημ: Ο Πιτσιέντι , πολιτ.μηχανικός , εφ.λοχαγός , χρημάτισε και Φρούραρχος ) που μένουν πάνω στο οχυρό ( σημ: στον Τραγουδάκη , όπου ο Αγ.Κων/νος ). Δυσάρεστη έκπληξη , είδα τα πρώτα κουνούπια να στέκονται πάνω στα τζάμια . Πιό πολύ φοβάμαι αυτά παρά τους " ANDARTES ". Άτιμα χρόνια ! Σύννεφα χαμηλά σωριάζονται από τις κλεισούρες των απέναντι βουνών και κλείνουν τον ορίζοντα . Άγρια η φύση εδώ πάνω , αλλά μ' αρέσει .
   2-4-43 : Λαμπρή λειτουργία από τον στρατ.ιερέα  ντον Ντίνο , στην πλατεία του Φρουραρχείου ( σημ: στον Αντώνη , μέσα στο τυροκομείο του Θύμιου Δούκα ) .
    3-4-43 : Σήμερα κρύο και παγωμένος αέρας . Αρχίζω προληπτική θεραπεία με κινίνο . Ο δυνατός αέρας γκρεμίζει το υπόστεγο του αυτοκινήτου μας .
    4-4-43 : Πόση μελαγχολία μου φέρνουν ετούτες οι οχυρωμένες ράχες ! Τι να συμβαίνει , άραγε , στ' απέναντι βουνά ; Οι πρόεδροι των χωριών , υποχρεωτικά , μας κατατοπίζουν γιά τις κινήσεις των ανταρτών , αλλ' όταν αυτοί έχουν φύγει απ' το χωριό τους ! Πιστεύω πως κίνδυνος υπάρχει μόνο γιά μεμονωμένους η μικρά τμήματά μας .
    5-4-43 : Το βράδυ μιά περίπολος πυροβόλησε δυό φορές κόντρα σε δυό σκιές , που κινούνταν κατά μήκος της πλαγιάς . Μείναμε σ' επιφυλακή μέχρι τις 8 Απριλίου , γιατί την ίδια μέρα του 1821 , με το Ιουλιανό ημερολόγιο , ο αρχιμανδρίτης της Πάτρας κήρυξε την Επανάσταση κατά των Τούρκων . Κυκλοφορεί φήμη ότι 3 νηοπομπές Άγγλων από την Κύπρο και τη Μάλτα κατευθύνονται στην Ελλάδα !
    6-4-43 : Βόλτα στο χωριό . Πολλοί χωρικοί με τοπικές ενδυμασίες . Κρίμα που δεν έχω την AGFA μαζί μου . Ωραίες φυσιογνωμίες . Κι'εδώ πολλή φτώχεια , κι' εδώ δεν μας μισούν , το πιστεύω αυτό . Ο Πιτσιέντι με πληροφόρησε ότι από τούτη την επαρχία , κοιτίδα των Δωριέων της αρχαιότητας , βγαίνουν οι καλύτεροι στρατιώτες της Ελλάδος .
    6-4-43 : Με τους Πρίτσι και Μπερτένγκι επισκεπυόμαστε το νεκροταφείο , αντίκρυ στ' οχυρό μας . Μιά γυναίκα μαυροντυμένη προσεύχεται σ' ένα σκουριασμένο τενεκέ μ' ένα κερί , ενός τάφου . Δοκίμασε να μας πει τον πόνο τη; , μα στάθηκε εμπόδιο το φράγμα της γλώσσας . Το νεκροταφείο είναι μελαγχολικό και φτωχό . Δεν έχει αγάλματα και μνημεία , γιατί η Ορθόδοξη Εκκλησία τ' απαγορεύει .
7-4-43 : Μιά φάλαγγα επιμελητείας χτυπήθηκε στο 141 χιλ. ( σημ: στο Κουμεντάρι , περίπου ) . Ο Μαλακάρνε ( Φρούραρχος - Λοχαγός ) με διατάζει να πάρω 30 άνδρες και να πάω ενίσχυση . Ήρθε μαζί μας κι' ο Λοχαγός Χ του μηχανικού , που είχε και το πρόσταγμα . Είχε μιά φοβερή δειλία , δεν ήθελε να προχωρήσει παρακάτω απ' το 139 χιλ. Τον απείλησα πως θα τον αναφέρω . Υπέκυψε . Βλέπουμε ένα λοχία μας πεσμένο ύπτια στο ρείθρο του δρόμου , ολόγυμνον , μ' ανοιγμένη την κοιλιά . Μακάβριο θέαμα ...Αρπάζουμε τα πολυβόλα , Κατεβαίνω με την ομάδα του Γκάλλι στην κοιλάδα που βρίσκετ' από κάτω , όπου τρέχει το ποτάμι ( σημ: ο Μόρνος ) . Κόσμος που έφευγε , κουβαλώντας μαζί του και το σκέπαστρο του αυτοκινήτου και τηλεφωνικά σύρματα . Μπήκαμε ως τη μέση στο νερό . Πυροβολούμε , τραυματίζουμε και πιάνουμε μερικούς πλιατσικολόγους . Στις 5,30' γύρισα στο Λιδωρίκι βρεγμένος . Πυρετός 39 και πονοκέφαλος . Πίνω μισή μπουκάλα ρούμι και πέφτω στο ράντζο ξερός .
8-4-43 : Ο Ντελ Έλμο λέει πως είδε , ανάμεσα στους επιτιθέντες και Άγγλους ( σημ: οι Ιταλοί όποιους έβλεπαν να φοράνε αγγλικές στολές τους περνούσαν όλους γιά Άγγλους ). Στις 2 ήρθε ένα αυτοκίνητο από την Άμφισσα και μας πληροφόρησε πως οι ANDARTES ξαναχτύπησαν την πόστα που είχε φύγει από την Άμφισσα και πως έγινε μακελειό . Δεκατέσσερις νεκροί μεταξύ τους ο Υπολοχαγός Βιανέλο , που τη νύχτα είχε κοιμηθεί στο ράντζο μου . Μιά φάλαγγα από την Άμφισσα έκαψε το χωριό Μαλανδρίνο . Τώρα τι φταίει ο κόσμος ; C' EST LA GUERE !
10-4-43 : Ένας εκπρόσωπος ορεινού χωριού , απ' αυτούς που έρχονται κάθε μέρα στο Φρούραρχο , φέρνοντας μάλιστα και λίγα αυγά γιά δώρα , νομίζω Κουπάκι , μιλούσε Ισπανικά . Πολύ πονηρός , σωστός Οδυσσέας . Με τα μάτια καταλαβαινόμασταν ότι ο ένας ψάρευε τον άλλον ! ( Νομίζω λεγόταν Βαρνάβας ) .
11-4-43 : Ο Αλεσσάντρο , ένα παιδί που μιλά καλά Ιταλικά , στην ΣΤ' τάξη του Γυμνασίου και που μας κάνει το διερμηνέα , όταν δημιουργείται πρόβλημα συνεννοήσεως με τους Προέδρους των γύρω χωριών , μου έδωσε ένα λεξικάκι Ελληνο - Ιταλικό : Εμπρός , προσοχή , πεινώ , διψώ , νερό , Τάγμα , αυτόμολος κλπ. ( το λεξικό το κρατώ ακόμα ).
12-4-43 : Πηγαίνω στο Γυμνάσιο του χωριού . Φτώχεια , φτώχεια , φτώχεια ! Θαύμασα τους συναδέλφους μου και τις συνθήκες δουλειάς τους . Θ μπορούσε να είμαι και γω στη θέση τους . Ιταλικό δημοτικό έχει περισσότερα εποπτικά όργανα από αυτό εδώ .
13-4-43 : Μου χάλασε το κουρδιστήρι του ρολογιού μου και πήγα σ' έναν Έλληνα φωτογράφο , νομίζω Βασίλη ( σημ: ναι ο Βασίλης Αγγελόπουλος ) . Μου το έφτιαξε , τούδωσα ένα σωληνάριο κινίνο , δεν έβρισκε λόγια να μ' ευχαριστήσει ο δυστυχής . Ο Μλακάρνε μου παρέδωσε τη Δ/νση του Λόχου , γιατί αύριο φεύγει αυτός γιά την Ιταλία . Τυχερός που είναι !
15-4-43 : Κάνω εκβάθυνση του ορύγματος , που οδηγεί από την πλατεία του Φρουραρχείου ως το οχυρό . Έπιασα και εγώ τον κασμά . Κάλοι και φουσκάλες στα χέρια , καλά κάνουν οι Έλληνες και βάζουν τις γυναίκες τους να δουλεύουν !
: Παρακάλεσα τον Αλεσσάντρο να ειδοποιήσει τον Πρόεδρο της Ρατινής ( εννοεί Ερατεινής ) να μας στείλουν 300 φυτά ντομάτας , 300 μελιτζάνας , 1 οκά κορκάρι , σπόρο από ραπάνια , καρότα , μαιντανό και καμπρολάχανο . Θα μεταβληθούμε σε αγρότες . Κάθε πρωί πολλοί άρρωστοι από τα γύρω χωριά έρχονται στο γιατρό μας τον Μπρούνι , ένα χρυσό παιδί και λαμπρό επιστήμονα . Εδώ οι εχθρότητες παραμερίζουν . Δεν δέχεται πληρωμή , ούτε αυγά , ούτε μαλλί , τίποτε , λαμπρός νέος .
20-4-1943 : Δίνω στον Ντίνο , έναν Έλληνα χωροφύλακα , που πάει στην Αθήνα , γράμματά μου να τα ταχυδρομήσει . Γνωρίζομαι με τον Πρόεδρο του χωριού . ( Σημ: πρόκειται γιά το λεβέντη Γιώργο Παπαδόπουλο ) . Άριστη εντύπωση . Έχει τον μικρότερο αδελφό χαμένον στην Αλβανία . Σωστός συγκλητικός των Ρωμαικών χρόνων . Πρόκριτος του Καλαί . Και διπλωμάτης , πόσες ευθύνες ! Έκανε γιά πρότυπο σ' αυτούς του " Παλάτσο Κίτζι " .
   21-4-1943 : Αλληλογραφία χάθηκε . Κατασχέθηκε στο δρόμο από τους " ANDARTES " κι' ο Ντίνος υποχρεώθηκε να συνεχίσει γυμνός ως την Άμφισσα . Βράδυ γέλασα στην τραπεζαρία με την ιστοριούλα του Παολίκι . Μιά Έλληνίδα όταν τη ρώτησε ένας Ιταλός αξιωματικός γιατί δεν μπαίνει αυτ'η καβάλα στο μουλάρι , αλλά πάει με τα πόδια και φορτωμένη κι' αφήνει τον άντρα της καβάλα , απάντησε : " Τον θέλω νά 'ναι ...ξεκούραστος το ..βράδυ ..!!"
   22-4-1943 : Τη νύχτα είχαμε ένα απρόοπτο . Σκοτώσαμε ένα γάιδαρο , παίρνοντάς τον το φουκαρά γιά..παρτιζάνο ( αντάρτη ) . Θάφαγε και 3.000 σφαίρες , αντιβούιξαν όλη τη νύχτα τα ρέματα ! Γέλα τρελέ κόσμε : Μαντοβάνοι και Γενοβέζοι κάθε μέρα μαλώνουν . Εισηγήθηκα κλείσιμο οίκου ανοχής . Γενοβέζοι με τον Υπολοχαγό Λέπορε χτύπησαν επιδεικτικά τον Αλεσσάντρο ( σημ: τον Αλέκο Κωστάκη ) , σε ένα καφενείο στην κεντρική πλατεία . Παραλίγο συμπλοκή από Μαντοβάνους . Δικαιολογία του Λέπορε την πέταξα ..καλάθι αχρήστων .
   23-4-1943 : Πάω χωρίς συνοδεία στην Ελληνική Εκκλησία . Είναι γιά τους Ορθόδοξους  Μ. Παρασκευή . Είναι μιά λειτουργία μυστηριακή , στην οποία κυριαρχούν λειτουργικοί ύμνοι , που έχουν έναν αλλοιώτικο εξωτικό ρυθμό , σχεδόν ανατολίτικο . Η Εκκλησία ήταν κατάμεστη κι' όλοι με παρατηρούσαν με περιέργεια . Ο Αλεσσάντρο μου είπε ότι στον καιρό της ειρήνης οι λειτουργίες γίνονταν τη νύχτα κι είναι - βοηθούσης και της εποχής - πολύ όμορφες . Τώρα γίνονται τ' απομεσήμερο . Στο γυρισμό προς το οχυρό , βλέπω στην πόρτα ενός σπιτιού μιά γυναίκα μαραμένη και σκελετωμένη να τρέμει απ' το κρύο , ενώ ο ήλιος έκειγε . Ήταν από την ελονοσία .
   25-4-1943 : Πάσχα . Γεύμα  εκλεκτής ποιότητας από κατσικάκια αγορασμένα και τα περισσότερα δωρισμένα από τους τσοπάνηδες . Μπορεί να πεις , ό,τι θες γιά τον τόπο τούτο , αλλά γιά το κρέας του όχι . Ούτε στις Άλπεις έφαγα πιό νόστιμο . Αυγά είχαμε από προσφορές των Ελλήνων ασθενών του Μπρούνι του " πιό καλός γκιατρός " , όπως λένε όλοι τους αυτοί οι δυστυχείς .
   28-4-1943 : Είδα να κουρεύουν πρόβατα , αν μιλούσαν τα καημένα....Μίλησα μ' έναν τσοπάνη της Αλβανίας του υψώματος Ιβάν . Τώρα φίλοι , πρόσφερα τσιγάρα .
    1-5-1943 : Ένα αναγνωριστικό αεροπλάνο πέταξε μεγάλο αριθμό προκηρύξεων πάνω απ' το Λιδωρίκι . Σ' αυτές ο Τσώρτσιλ παρακινεί την Ελλάδα σ' ένα καονούργιο πόλεμο , γιά να την κάνει - φαίνεται - αποικία της Αυτοκρατορίας του !
    5-5-1943 : Κομμουνισταί και Εθνικισταί " αντάρτες " δεν τα πάνε καλά . Προβλέπεται σύρραξη . " Ράδιο σκάρπα " ( ράδιο...αρβύλα ) : Άγγλοι ετοιμάζονται γιά μεγάλες κινητοποιήσεις μ' αντάρτες .
6-5-1943 : Χωριό ήσυχο . Γκάλι ισχυρίστηκε πως στα τελευταία σπίτια του χωριού συναντήθηκε με παρτιζάνο . Δεν έγινε πιστευτός και είναι μάλλον δικαιολογίες του γιά τις άσκοπες ερωτικές του αναζητήσεις . ( Σημ: κι' όμως ο Γκάλι είχε δίκιο , γιατί πράγματι έπεσε πάνω στο Γ. Κούστα , γιό της Λελούδας , φύλακα φυλακών κι' αντάρτη του 5/42 ). Αλεσσάντρο και Πρόεδρος βεβαιώνουν πως ούτε ένας στο χωριό δεν έχει βγει στο βουνό !!
1-6-1943 : Αλλάζουμε 1 οκά ρύζι με μιά κότα , 50 βατράχους με 2 κιλά ρύζι . Φαγητό μας εξαιρετικό , αλλά ρετσίνα σα φάρμακο . Ωραία όμως ρακή και κατσικάκια .
2-6-1943 : Με τον ιπποκόμο μου πήγα στο σπίτι μιάς γριάς που μου είχε πουλήσει , πλύνει και γνέσει πολλά μαλλιά . Πάνω απ' το τζάκι του σπιτιού της είδα μιά φωτογραφία ενός στρατιώτη . " Ποιός είναι ;" ρώτησα , " είναι γιός μου , που εσείς τον σκοτώσατε ! Έμεινα αμήχανος και προς στιγμήν άφωνος , αλλ' η γυναίκα μ'ένα αδύνατο χαμόγελο μου είπε : " Δεν φταίει κανείς ...ο πόλεμος ! Όταν τελειώσει ο πόλεμος θα ξαναγίνουμε ..φίλοι , μα οι νεκροί δεν ξαναγυρνάνε πιά " , κι'άρχισε να κλαίει . Αν δεν είχα μαζί μου τον ιπποκόμο μου θα ' κλαιγα κι' εγώ . Της έσφιξα και της φίλησα το χέρι με συγκίνηση . Τι ψυχικό μεγαλείο....Πίστεψα πως είχα μπροστά μου την πατρικία Ταρπήια , που της αγγέλλουν ότι ο τρίτος και στερνός γιός της , Γάιος - Μούκιους έπεσε στη μάχη , κι' υποφέρει μ' αξιοπρέπεια αντάξια της οικογενείας της , κι' όχι μιάν απλή κι' αγράμματη χωρική .
7-6-1943 : Ένας Έλληνας λοχίας , ακρωτηριασμένος κι' απ' τα δύο , ήρθε γιά νατον δει ο Μπρούνι , φέρνοντάς του ένα κουνέλι . Λέει : " γιατρός Ιταλιάνο μόλτο μπράβο , στρατιότι ιταλιάνο μόλτο μπόνο ". Παπάς από Λεύκα ήρθε να μάθει πότε θα έρθουν τα άλευρα του Ε.Σ . Έφερε δώρο 33 αυγά ( όσα τα χρόνια του Χριστού ) και Μαντσίνι μας υποσχέθηκε να κάνει μ' αυτά " ταλιατέλι " ( κάτι σαν χυλοπίτες ) .
19-6-1943 : Κατέβηκα στο Λιδωρίκι , γιατί ο Λόχος μου φεύγει γιά Άμφισσα . Στο οχυρό , μας αντικαθιστά ένα Τάγμα Πεζικού , πάρα πολύ απείθαρχο . Χθες έβγαλα φωτογραφία με Πρίτσι και Μπερτένγκι κι αγόρασα από ένα χασάπη δέρματα κατσικιών να τα στείλω στην πατρίδα να κάμουν καπέλα τα παιδιά μου .
4-7-1943 : Αποστολή στους Δελφούς , όπου σε μιά ταβέρνα είδα την ομορφότερη γυναίκα του κόσμου . Μίλησα και κατατοπίστηκα μ' ένα ευγενέστατο αρχαιολόγο .
7-7-1943 : Διέλευση Γερμανικής φάλαγγας , η οποία σταμάτησε στο Λιδωρίκι , γιατί οι Άγγλοι με τους αντάρτες ανατίναξαν μιά γέφυρα και την ξαναφτιάχνουν οι Γερμανοί . ( Σημ: του Στενού και της Ρέρεσης ) .
12-7-1943 Περνά από το πρωί η τεθωρακισμένη μας μεραρχία ΒRENNERO , που επιστρέφει στην Ιταλία .
18-7-1943 : Κάνω μιά βόλτα στο μέρος που έχουν κατασκηνώσει Τούρκοι ( σημ: εννοεί γύφτοι ) οι οποίοι δεν συγχρωτίζονται με τους Έλληνες . Πολύ βρώμικοι και καπνίζουν με μακριές πίπες . Γυρεύουν κινίνο , και ,προσ στιγμήν , γίνονται απειλητικοί . Κάνω πως βγάζω το πιστόλι , ξαναγίνονται χαμογελαστοί και μου πρσφέρουν ρόδια . Τι κόσμος !!!
Εδώ τελειώνουν τ' αποσπάσματα του ημερολογίου του Δ/τού του ΙΙΙ Λόχου του 120 Τ. Πολ/λων , υπολοχαγού Ουμπόλντι . Μετά την κατάρρευση της Ιταλίας , ο Ουμπόλντι , πήγε με όλο το τάγμα , αιχμάλωτος στη Γερμανία , απ' όπου γύρισε στο χωριό του το 1945 .Δίδαξε σε Γυμνάσιο , τώρα είναι συνταξιούχος ( αναφερόμαστε στο 1980 ) .
Στις 30-10-1980 , σε μιά επιστολή του προς τον Αλεσσάντρο , τον Αλέκο Κωστάκη , γράφει :
" Πόσα χρόνια πέρασαν ! Κι' όμως από την Ελλάδα και τους Έλληνες , αν δεν είχε μεσολαβήσει ο πόλεμος , διατηρώ άριστες αναμνήσεις . Δεν μπορώ να ξεχάσω τις 19 Σεπτεμβρίου του 1943 , όταν , κλεισμένοι αιχμάλωτοι στα βαγόνια του Σταθμού των Αθηνών , μας έφερνε ο κόσμος και τα παιδιά , με κίνδυνο της ζωής τους , σταφύλια , σύκα , κομμάτια " BOBOTA ". Συμμετοχή στη δική μας πίκρα . Στη Γερμανία ΟΥΤΕ ΝΕΚΡΟΣ δεν θάθελα να γυρίσω . Στην Ελλάδα ΝΑΙ κι' ελπίζω , αν τα καταφέρω , να την ξαναδώ και ν' αντικρίσω το λαμπρό και γαλανό της ουρανό . Το 1971 ο γιός μου Τζούλιο ήρθε στην Ελλάδα μ' ένα φίλο του . Σταμάτησε κι' έφαγε στο Λιδωρίκι και μού 'φερε και πολλές φωτογραφίες . Αλήθεια πόσο άλλαξε ! "


  Κώατας  Ευθ. Καψάλης



  Λιδορίκι